Жаңалықтарды Telegram арнамыздан оқыңыз!Дәл осы күні қазақ жерінен ғарышқа тұңғыш рет адам ұшырылғанына биыл - 58 жыл. Содан бері «Байқоңыр» ғарыш айлағынан түрлі аппарат аспан кеңістігіне жіберілді. Адамзат игілігі үшін пайдасы тиетін талай ғылыми жаңалық ашылды.
Қазақ жерінен 50 жылда 1500-ден астам түрлі ғарыш аппараты мен 100-ден артық құрлықаралық баллистикалық зымыран ұшырылған. Солардың ішінде, мына «Союз» зымыраны 1966-76 жылдар аралығында 32 рет ғарышқа жіберілген. Осынау тарихи сәтті халық теледидар арқылы тұңғыш рет 1968 жылы бақылаған. Ауыр санаттағы «Протон» тек қана Байқоңырдан ұшырылады. Зымыран үшін 1965 жылы арнайы екі жұмыс алаңы салынған. Ал, «Зенит» зымыраны алғаш рет 1985 жылдың сәуірі мен маусымында екі рет ұшырылған. Алайда сынақтың екеуі де сәтсіз аяқталып, тек қазан айында ойдағыдай жүзеге асырылады.
1991 жылдың 2 қазанында қазақ тұңғыш рет ғарышты бағындырды. Тоқтар Әубәкіров әуе кеңістігінде 7 күн болған. «Мир» станциясында Тоқтар Әубәкіров алғашқы «Ғарыш-Қазақстан» бағдарламасы аясында ғылыми тәжірибе жүргізді.
Ал, екінші болып 1994 жылы ғарышқа ұшқан Талғат Мұсабаев әуеде 126 тәулік болыпты. Қазақпен бірге ғарышты Туымыз да бағындырды. Бұл сапар барысында тарихта тұңғыш рет «Мир» станциясы – Медеу» телекөпірі өтті.
Ал, үшінші ғарышқа ұшқан қазақ - Айдын Айымбетов шексіз әуе кеңістігінде 10 тәулік болған. Қазақстанның ғарышкерлеріне 2015 жылы 10-ға жуық ғылыми тәжірибе жүргізу жүктелген.
Ең соңғы жетістік – отандық инженерлер құрастырған аппараттың былтыр желтоқсанда ұшырылуы. Енді көп ұзамай елордада ғарыш аппараттары мен жерсеріктер жиналатын зауыт та ашылады.
Жерді 300-ге жуық жерсерік айналып жүрсе, оның жартысы – еуропалық. Қазақстанға төртеуі тиесілі. Олардан түсірілген суреттер мына бөлмеде өңделіп, ауыл шаруашылығында, экономикада, төтенше жағдайлар кезінде қолданылады. Ендігі жоспар – жерсеріктерді көбейту. Өйткені шексіз кеңістіктен келген ғылыми жаңалықтың игілігі де шексіз.
Альбина ӘШІМ
