Жаңалықтарды Telegram арнамыздан оқыңыз!Ағылшындар өз тіліндегі кірме терминдерді «қарызға алынған сөздер» деп атайды екен. Аты айтып тұрғандай, өзіңде жоқ нәрсені өзгеден сұрап алу деген сөз бұл. Айналаңа алақан жайып отыру - қайбір жақсы әдет дейсің. Сондықтан, олар сөз арасын бөтен сөзбен былғамауға тырысады. Осыдан 4 жылдай бұрын Ангела Меркелдің де беделді лингвист ғалымдарды жинап алып, «Неміс тілінде ағылшын терминдері қаптап кетті, салдарынан неміс тілі күннен-күнге түсініксіз болып бара жатыр», - деп қатты сынға алыпты дегенді естігенбіз. Қазір қора күзеткен төбеттей бірде бір сөзді сырттан кіргізбейтін мемлекеттер де бар. Мысалы, қытайлар термин сөздерді түгел аударып, өз иероглифтеріне салады да, қытайша сөйлейді.
Жалпы, болашағын ойлаған ел бөтен сөзді қолданбау керек. Бұл ана тілге деген халықтың сенімін төмендетеді. Кезінде шетелдік тіл мамандарының бірі қазақ тілі туралы мақаласында «10 сөзден тұратын сөйлемнің жеті сөзі Еуропаның сөзі, тек дық-дік, тық-тік деген жалғаулары ғана сендердікі. Мұндай жағдаймен қазақ тілін қалай байытпақсыңдар» деген екен. Ащы да болса шындық осы. Қазақ тілі орыс тілінің қазақи нұсқасына айналып барады. «Соқыр көргенінен жазбайды» демекші, кеңес заманында орысша нұсқадағы сөзді бұлжытпай жазып келген біздер енді сол ұстанымнан құтыла алмай келеміз. Кірме сөздерді сол қалпымен тоғыта беру ұлттық санамызға селкеудің түскені емес пе. Тәржімаға көніп тұрса аударған дұрыс-ақ, бірақ жөні осы екен деп, аударуды қажет етпейтін терминдерді оңды-солды қазақшалап, тағы да қателікке ұрынып жүрміз. Содан соң, бізде бірізділік жоқ. Мәселемен тікелей айналысатын Мемлекеттік терминологиялық коммиссияны ғылыми алқаға да, мемлекеттік құрылымға да, тіпті, қоғамдық ұйымға да жатқыза алмаймыз. Бұл - қоғамдық алқа ғана. Қызметі тек ұсыныс айтумен шектеледі. Сәтті аударылған терминдерді қолданысқа толығымен енгізе алатындай құзіреті атымен жоқ. Тіл мамандарының өзін тығырыққа тіреп отырған терминология саласындағы түйткілдерді Шынар Асанқызы шама-шарқынша зерттеп көрді.
«YouTube»-тағы «Qazaqstan TV» арнасына жазылып, AppStore және Google Play сервистерінен «Qazaqstan TV» мобильді қосымшасын тегін жүктеп алыңыз.
